Gladde zee met lange sluitertijd

Een zonsondergang kun je op veel manieren fotograferen. De kleuren van de lucht die weerspiegeld worden op de zee, het is altijd een mooi gezicht. Om meer rust in een foto van de zonsondergang aan zee te brengen kun je ervoor kiezen om met lange sluitertijden te gaan werken. Je maakt van de zee dan een gladde, zijdeachtige massa, waarbij alle aandacht naar de kleuren en contrasten in de foto kan uitgaan. Maar hoe maak je nu zo’n foto met lange sluitertijd van een zonsondergang aan zee?

Benodigdheden

Fotograferen met een lange sluitertijd betekent allereerst dat je iets nodig hebt om je camera op te zetten. Een statief is daarbij het handigst. Je kunt dan heel gemakkelijk wisselen van posities en perspectieven en kunt je landschap goed inkaderen. Verder heb je een filter nodig, omdat het licht tijdens een zonsondergang en schemering nog te fel is voor de sluitertijd die je nodig hebt om de golven glad te krijgen. Ik gebruik hiervoor een variabel nd-filter, ook wel grijsfilter genoemd. Als het wat donkerder wordt kun je eventueel ook een gradueel (grijsverloop)filter gebruiken waarmee je enkel de lucht donkerder maakt. Welk grijsfilter je hebt, bepaalt grotendeels bij hoe lichte omstandigheden je mooie foto’s kunt maken van een gladde zee. Mijn filter is op de donkerste stand niet donker genoeg om bij direct zonlicht ook met sluitertijden langer dan enkele secondes te werken, daar heb je echt een donkerder filter (of bijvoorbeeld twee filters op elkaar) voor nodig. Bij schaduw of bewolkt weer is er daarentegen wel veel meer mogelijk met dit filter.

Tot slot is ook een afstandbediening (draadontspanner, draadloze of via de app van je camera op je smartphone) handig zodat je camera niet beweegt tijdens het maken van de foto.

Instellingen

Wat zijn de juiste instellingen voor het maken van een foto met lange sluitertijd tijdens een zonsondergang? Allereerst moet je je camera van de automatische stand afhalen, als je dat nog niet hebt gedaan. Je zet hem op de M-functie, oftewel manueel/handmatig. Stel de camera scherp op een punt ver weg, doe het grijsfilter voor je lens en maak een aantal foto’s om uit te proberen. De precieze instellingen hangen namelijk af van de omstandigheden zoals de hoeveelheid licht. Is de zon nog niet onder, of net onder gegaan, zet je diafragma dan aan de hoge kant (kleine lensopening), het variabel grijsfilter maximaal dicht en de sluitertijd op twee of drie seconden, de ISO zo laag mogelijk. Als dit nog een te lichte foto oplevert, verlaag je de sluitertijd wat, naar bijvoorbeeld 1,5 seconden. Hoe donkerder het wordt, hoe langere sluitertijd je kunt gebruiken en hoe ‘vloeibaarder’ de zee wordt. Kijk eens naar de foto hieronder, genomen toen de zon nog maar net onder was. De sluitertijd is twee en een halve seconde. Nog niet zo heel lang, dus je ziet dat de golven nog best wel wat detail hebben.

Iets later lukte het om de sluitertijd naar vier seconden te verhogen. Je ziet dan dat de zee al wat gladder wordt. Het filter staat al die tijd nog op de maximale stand.

De lengte van je sluitertijd in combinatie met de gladheid die je wilt behalen, hangt natuurlijk ook af van de intensiteit van de golven. Is het een ruwe zee, dan heb je een langere sluitertijd nodig voor een glad resultaat. Bij echt onstuimige golven, wordt het ook eerder een wit schuim dan een vloeibare blauw-witte gloed. Als het juist rustigere golven zijn, bijvoorbeeld als op onderstaande foto bij de uitloop van de Rijn in de zee bij Katwijk, dan heb je veel sneller een glad geheel.

Nog een paar minuten later kan ik de sluitertijd al flink verlengen, naar twintig seconden. Hierdoor krijgt ook de ruwere zee op de achtergrond van de foto een zachtere uitstraling.

Nabewerking

Een foto van de zonsondergang kan eigenlijk niet zonder nabewerking. Geen enkele camera geeft alle details, kleuren en contrasten weer die er te zien zijn. Bij de foto hierboven heb ik in Lightroom een gegradueerd filter aan de rechterkant van de foto op het zand staan, daarin de temperatuur wat geler en de kleurtint wat paarser gezet om de zandkleur meer naar boven te halen. Ook zijn de schaduwen wat omhoog gehaald. Verder een klein beetje de helderheid en ‘nevel verwijderen’ verhoogd. Tot slot bij de kalibratiefunctie de verzadiging van blauwe en rode kleuren wat verhoogd.

Klik op de foto’s hieronder voor nog wat meer voorbeelden, inclusief de exif-gegevens.