Landschappen in de bergen fotograferen: compositie

Van jongs af aan kom ik veel en graag in de bergen. Urenlange wandelingen door afgelegen bergdalen naar bergtoppen met 360-graden panorama, een sfeervolle berghut of pittoresk bergmeer, je kunt me er wakker voor maken. Een camera behoort tot mijn standaarduitrusting. Maar hoe leg je die imposante bergwereld nu het beste vast? Een mooie bergfoto begint bij een goede compositie. In dit artikel geef ik je enkele tips en voorbeelden.

Regel van derden

Waarschijnlijk ken je de regel van derden wel. Verdeel de foto die je wil maken in twee denkbeeldige horizontale en verticale lijnen en zorg dat belangrijke elementen ongeveer op die lijnen vallen. Objecten of elementen waar je extra de aandacht op wilt richten plaats je op de kruispunten tussen de vier lijnen. Er zijn overigens nog andere regels die net zulke interessante beelden op kunnen leveren als de regel van derden, zoals de gulden snede.

Lijnen in het landschap

Een van de belangrijkste uitgangspunten bij fotografie is dat je een beeld interessant maakt door gebruik te maken van (natuurlijke) lijnen. Dat kan in de bergen op diverse manieren. Zo kun je berghellingen gebruiken om je beeld te verdelen in diverse vlakken. Maar je kunt er ook voor kiezen om bepaalde rotsen of bijvoorbeeld bomen te gebruiken om je foto op te bouwen. Als je goed kijkt naar een berglandschap zijn er altijd wel bepaalde lijnen te ontdekken.

Diepte en focus

In het verlengde van het werken met lijnen kun je een foto ook letterlijk en figuurlijk meer diepte geven. Speel met de voorgrond en de achtergrond om zo diepte toe te voegen als element op je beeld. Op de onderstaande foto heb ik er bijvoorbeeld voor gekozen om scherp te stellen op Marita (mijn vrouw) die over een rotsachtig pad naar beneden loopt, met een kleine scherptediepte. Hierdoor vervaagt de drukke omgeving en leg je de nadruk op de persoon, waardoor je als kijker ook meer een idee krijgt van de uitdaging die dit pad gaf.

Overzicht of detail?

Bergen lenen zich erg voor weidse foto’s. Niet voor niets zijn groothoeklenzen ook zo populair onder landschapsfotografen. Maar soms kan juist een detail dat je centraal stelt meer tot de verbeelding spreken dan een overweldigende panoramafoto waarin alles wegvalt. Je kunt bijvoorbeeld planten of mooi gevormde stenen op de voorgrond zetten met op de achtergrond het uitzicht op verder gelegen bergen.

Mensen

Fotografeer je graag je reisgezelschap tijdens wandelingen door de bergen, of wil je bijvoorbeeld een portretserie maken met de bergen als achtergrond? Door slim te spelen met het plaatsen van mensen in je beeld kun je zowel de bergen beter laten uitkomen als de mensen die je op de foto zet. Kijk bijvoorbeeld naar onderstaande dubbelfoto. De eerste is al mooi, maar in de tweede komt de weidsheid van het landschap veel beter tot z’n recht doordat er iemand midden in het beeld staat.

Slechte compositie?

Soms moet je zo snel een foto maken dat je amper tijd hebt om naar een goede beeldverdeling te zoeken of je instellingen aan te passen. Beter een ‘slechte’ compositie dan helemaal geen compositie, is mijn insteek. Daarvan heb ik ook genoeg voorbeelden. Van sommige foto’s ben ik gewoon blij dat ik ze gemaakt heb omdat ze een bepaalde sfeer oproepen of de spontaniteit van het moment vangen. Kijk bijvoorbeeld naar de onderstaande foto van een geitje in de bergen, dat nieuwsgierig naar de camera loopt. Als ik langer de tijd had gehad, was ik meer door de knieën gegaan, en had ik de achtergrond, de gletsjer, meer aan de rechterkant van de geit willen hebben. Maar ja, die tijd was er dus niet. Het blijft een mooie, spontane foto, met weliswaar een ‘slechte’ compositie en ook de belichting en scherpstelling (en diafragma) hadden nog wel wat beter gekund. Je kunt zo’n foto overigens vaak thuis nog wel wat bijsnijden, zodat de compositie wat meer in evenwicht komt.